ဆင္မုန္ယိုျခင္း(သို႔)မုန္က်ျခင္းဆိုတာဘာလဲမသိေသးသူမ်ားအတြက္ဗဟုသုတအျဖစ္ မွ်ေဝေပးလိုက္ပါတယ္ဆင္၏နထင္ေနရာတြင္မုန္ေပါက္ရွိပါသည္အ႐ြယ္ေရာက္ၿပီးက်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေသာဆင္ေပါက္မ်ားမုန္က်ေလ့
ရွိၿပီးအသက္ႀကီး၅၅ႏွစ္ေက်ာ္ထိလည္းမုန္က်မႈ ေတြရွိရပါသည္မုန္က်ျခင္းMasthသည္မိတ္ယွဥ္လိုျခင္း ျဖစ္ေပၚေစသည္ဟုတထစ္ခ်မွတ္ယူလို႔မရပါအလိုမက်၊ဗိုလ္မထားစိတ္ရိုင္းထႂကြခ်ိန္ျဖစ္သျဖင့္ထိန္းသိမ္းသူအပါအဝင္
ဆင္မသို႔ဆင္ထီးမ်ားကိုလည္းရန္ျပဳတတ္ပါသည္ဆင္၏မုန္ေပါက္ေရာင္လာ ေဖာင္းလာပါကမ်က္မုန္စို႔ေနၿပီMasthဟင္ဒီဘာသာစကားမွဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္ၿပီး႐ူးသြပ္ျခင္းintoxication)ျဖစ္သည္ဆင္ထီးနထင္ရွိမုန္ေပါက္
Temporal glandမွအထီးေဟာ္မုန္းTestostirone hormoneLevel ျမင့္တက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္အမ်ားအားျဖင့္ဆင္သစ္ဆြဲငုတ္ထုတ္လုပ္ငန္းၿပီးဆုံးခ်ိန္ႏွင့္ဆင္ေက်ာင္းကာလအနားရခ်ိန္မ်ားတြင္ဆင္မုန္က်မႈကိုေတြ႕ရွိရတတ္ပါ
သည္မုန္က်ျခင္းေအာက္ပါအတိုင္းေတြ႕ရွိရပါသည္ပထမအဆင့္ေနာက္ေျခေထာက္ၾကားရွိသိုေၾကာတင္းလာသည္၎ကိုခါးေတာင္းက်ိဳက္သည္ဟု ေခၚေဝၚပါသည္နထင္ရွိ Temporal gland ေယာင္လာသည္၎ကိုမုန္အိုး
ေဖာင္းလာၿပီမ်က္မုန္စို႔ေနၿပီဟု ေခၚၾကပါသည္သိုေၾကာတင္းခါးေတာင္က်ိဳက္ေနသည့္အဆင့္။ဒုတိယအဆင့္မုန္ေပါက္Temporal glandမွ အထီးေဟာ္မုန္းအရည္မုန္ရည္မ်ားစီးက်လာသည္အေပၚမုန္က်ၿပီဟုေခၚၾကပါသည္
မုန္ေပါက္အားၾကက္ေမႊးအုန္းဆီျဖင့္သန့္စင္ၾကပ္ေပးျခင္းသည္အလြန္ေကာင္းမြန္ပါသည္သို(_င္တံ) ေတာင့္တင္းလာၿပီးဝမ္းဗိုက္ထိေကာ့၍ရိုက္ေနတတ္သည္တတိယအဆင့္မုန္ေပါက္မွမုန္ရည္မ်ားက်ဆင္းမႈသည္ပါးစပ္အတြင္းသို႔
ေရာက္လာသည္၎ကိုမုန္အာေသာက္သည္ဟုေခၚပါသည္_င္တံမွဆီးႏွင့္အတူအလြန္စူးရွေသာအနံ႕ရွိသည့္အဆီရည္မုန္ရည္မ်ားက်ဆင္း ေနၿပီး ေပါင္အတြင္းပိုင္းႏွင့္ ေျခ ေထာက္ပိုင္းတို႔တြင္႐ႊဲစို ေနသည္ငိုက္ျမည္းေနတတ္ၿပီးအသံ
လႈပ္ရွားမႈတခုခုၾကားသိရပါကနား႐ြက္ကားမ်က္လုံးျပဴးၿပီး ျမင္ေတြ႕သမွ်ရန္မူခ်င္သည္မ်က္မုန္(အေပၚမုန္)က်ၿပီးမုန္အာေသာက္ေနသည့္အဆင့္အထီးေဟာ္မုန္းျမင့္တက္ခ်ိန္တြင္ ေသြးတြင္းစုပ္ယူမႈမ်ားၿပီးထိန္းသိမ္းနိုင္စိတ္မရွိေတာ့ဘဲ
အမိန့္မနာခံ ျမင္ေတြ႕သမွ်ရန္မူခ်င္သည့္စိတ္မ်ားၿပီးစိတ္ရိုင္းဝင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္ေအာက္မုန္က်ၿပီးအေပၚမုန္ ေအာက္မုန္စုံၿပီဟု ေခၚၾကပါသည္ ေဟာ္မုန္း levelအျမင့္ဆုံးအခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္မုန္ေပါက္ ႏွင့္သို(_င္တံ)မွေဟာ္မုန္းရည္
မ်ားထြက္က်ျခင္းတျဖည္းျဖည္းနည္းျခင္းျဖင့္ ေဟာ္မုန္းပုံမွန္အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိသြားၿပီးေနာက္မုန္တိတ္ၿပီဟုေခၚေဝၚၾကပါသည္မုန္ကာလ musth period မွာ ၂ပတ္မွ၄လအထိ ၾကာျမင့္တတ္ပါသည္တခါတရံမုန္မစုံဘဲလျခား၍
တႏွစ္ပတ္လုံးလည္းက်တတ္ပါသည္သဘာဝအက်န္းမာေရးေကာင္းမြန္၍မုန္က်ျခင္းျဖစ္သျဖင့္သဘာဝကိုဆန့္က်င္ၿပီးမုန္တိတ္ေဆး ေက်ာက္ဖ႐ုံသီးဘိန္းစသည္မ်ားမေကြၽးရပါထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္းမုန္ရိပ္ရွိသည္ကိုေတြ႕ရသညႏွင့္
ပုံမွန္အသုံးျပဳဆင္ကိရိယာမ်ားအစားမုန္ထူး(၆မူးလုံး)မုန္ႀကိဳး၆မူးလုံး၄၀ေပတပ္ဆင္ရပါမည္အနီးပတ္ဝန္းက်င္ရွိစခန္း႐ြာမ်ားသို႔ဆင္မုန္ရိပ္ရွိေၾကာင္းအသိေပအေၾကာင္းၾကားရပါမည္အျခားဆင္မ်ားမလာေရာက္ေစရန္ထိန္းသိမ္းရပါ
မည္ေတာဆင္ဧရိယာျဖစ္ပါကဆင္အနီးမီးဖိုေပးထားရပါမည္အေပၚမုန္က်စဥ္ ေန႕ေက်ာင္းညခ်ည္ထားရွိနိုင္ၿပီးမုန္အာေသာက္၍ ေအာက္မုန္က်လာပါကခိုင္ခန့္ေသာအရိပ္ရွိသစ္ပင္ညီညာေသာ ေျမ၊ခလုတ္က်င္းမရွိသည့္ေနရာမ်ား
တြင္ ခ်ည္ႏွောင္ထားရပါသည္သဘာဝအစာစုပုံခုတ္ေကြၽးရပါမည္ဌက္ေပ်ာပင္မ်ားမ်ားေကြၽးနိုင္ပါက ေရအနည္းငယ္သာတိုက္ေပး၍ရပါသည္ဆီးဝမ္းဂ႐ုစိုက္ၾကည့္ၿပီးဆားမန္က်ည္းေကြၽးေပးရပါမည္ေရတိုက္ရာတြင္ႀကိဳးတဆုံးေနရာ
တြင္ပလပ္စတစ္ပုန္းျဖင့္တိုက္ေပးရပါမည္။ ေခ်ာင္းအနီးခ်ည္ပါက ေရတိုက္စရာမလို ေသာ္လည္းမထင္မွတ္ဘဲ ေခ်ာင္းေရႀကီးျခင္းကိုဂ႐ုျပဳရပါမည္မုန္ဆင္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရာတြင္ဆင္ဦးစီးတဦးတည္းမဟုတ္ဘဲအဖြဲ႕ျဖင့္
ကိုင္တြယ္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရပါသည္ဆင္ခ်ည္ေသာေနရာမွားျခင္းဆင္ကိုဂ႐ုစိုက္မႈမရွိျခင္းဆင္ကိရိယာခ်ည္ႏွောင္မႈအားမစစ္ေဆးျခင္းစသည့္အမွားမ်ားေၾကာင့္ဆင္အသက္ဆုံးရႈံးနိုင္သကဲ့သို႔သတိမမူေပါ့ဆမႈေၾကာင့္
အႏၱရာယ္အျပဳခံရၿပီးဆင္/လူမ်ားထိခိုက္ဒဏ္ရာရဆုံးရႈံးမႈျဖစ္တတ္ပါသည္ဗဟုသုတရေစရန္ မွ်ေဝျခင္းျဖစ္ၿပီးအခ်က္အလက္မ်ားမွားယြင္းေနပါကမိမိအားနည္းခ်က္သာျဖစ္ပါေၾကာင္းဝန္ခံအပ္ပါသည္Ko Win Zawျမန္မာ့သစ္လုပ္ငန္း
